Το κούρεμα των $300.000 και άλλα μαθήματα πρακτικών οικονομικών.
Νίκος Κακαβούλης
Θες να έχεις τα χέρια σου ελεύθερα; Άκουσέ το σε αφήγηση από τη Νανά Τσούμα.
Αισθάνομαι σαν σκύλος που κυνηγάει συνεχώς την ουρά του. Όσο σκληρά και αν προσπαθώ, για οτιδήποτε είναι αλήθεια, δεν βλέπω αποτελέσματα. Τι κάνω λάθος;
– ΑΝΩΝΥΜΟΣ
Ο κανόνας του ανατοκισμού.
Μεγαλώνοντας και πολύ πριν κερδίσει δισεκατομμύρια δολάρια, ο νεαρός Warren Buffet είπε μια μέρα στην οικογένεια και τους φίλους του: «Αξίζει όντως να ξοδέψω $300.000 για ένα κούρεμα;» Η τιμή του κουρέματος στο οποίο αναφερόταν, φυσικά και δεν είχε έξι ψηφία. Το πιο πιθανό να του είχε κοστίσει $20. Το επιχείρημα του Buffet ήταν ότι αν αρχίζε να κόβει τα μαλλιά του ο ίδιος (για το καλό του, τελικά το απέφυγε), θα εξοικονομούσε ένα μικρό μηνιαίο έξοδο που στη συνέχεια θα επένδυε. Κατά τη διάρκεια μιας ζωής, όλες αυτές οι φαινομενικά ασήμαντες επενδύσεις των $20, θα είχαν αποδώσει εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια. Διόλου ευκαταφρόνητο.
Ο Buffet φυσικά μιλούσε για το κανόνα του ανατοκισμού, ο οποίος με δυο λόγια λέει ότι μικρές επενδύσεις που γίνονται με συνέπεια, ανατοκίζονται συνεχώς, το κεφαλαίο σου μεγαλώνει και τελικά ένα ασήμαντο ποσό γίνεται σημαντικό. Τόσο απλό και τόσο δύσκολο να το ακολουθήσεις.
«Το να αναγνωρίζεις ότι κάθε δολάριο που ξοδεύεις σήμερα είναι τα $10 ή $100 ή $1.000 που δεν θα έχεις στο μέλλον, δεν σε κάνει μίζερο. Απλά σου διδάσκει τη σημασία των σωστών συμβιβασμών. Πρέπει πάντα να ζυγίζεις τη δαπάνη για μια ανάγκη ή μια επιθυμία σε σχέση με αυτό που θα μπορούσες να πετύχεις με αυτά τα χρήματα, αν τα άφηνες να αυξηθούν για χρόνια ή δεκαετίες στο μέλλον. Και όσο πιο πολλές συναλλαγές κάνεις, τόσο πιο πιθανό είναι να χάσεις ακόμα και το αρχικό κεφάλαιο και να πρέπει να ξεκινήσεις ξανά από την αρχή », γράφει ο Jason Zweig στη Wall Street Journal.
Ο ανατοκισμός δεν είναι μόνο χρήσιμος στα οικονομικά.
Μην μου χασμουριέσαι. Είναι μια αρχή που ισχύει για όλη τη ζωή. Το βούρτσισμα των δοντιών σου κάθε μέρα είναι μια τέτοια μικρή επένδυση. Εάν το παραλείψεις μια μέρα, τίποτα κακό δεν θα συμβεί. Αλλά αν αρχίσεις να το παραμελείς συστηματικά, οι μικρές ατασθαλίες θα αθροιστούν και αυτό που θα σου μείνει τελικά θα είναι μια πανάκριβη, οικονομική και προσωπική περιπέτεια.
Συναισθηματικές πρώτες βοήθειες.
Ιστορίες που εμπνέουν και παρακινούν για όταν είσαι μπροστά σε (ηθικά) διλήμματα. Κάθε εβδομάδα στο email σου. Σαν να είχες έρθει στη ζωή με manual.
Ορίστε μερικοί τομείς που οι μικρές ασήμαντες καθημερινές “επενδύσεις” χρημάτων, αλλά κυρίως χρόνου και προσπάθειας, κάνουν τη διαφορά όταν αθροιστούν και ανατοκιστούν:
- Το να τρως τα λαχανικά σου (σαν καλό παιδί).
- Το να ασκείσαι με συνέπεια, ακόμα και αν το περπάτημα σου φαίνεται φρικτά βαρετό.
- Το να διαβάζεις έστω και μια ρημάδα σελίδα τη μέρα από το σκονισμένο σου βιβλίο ή Kindle.
- Το να αφιερώνεις λίγο ποιοτικό χρόνο (έστω και ένα τέταρτο) στους ανθρώπους της ζωής σου.
- Το να κοιμάσαι (ναι, καθημερινά).
- Το να ασκείς το χόμπι σου τακτικά.
Σε όλα αυτά τα παραδείγματα, το αύριο βασίζεται σε αυτό που κάνεις σήμερα.
Έχεις την επιλογή να ξεκινήσεις την επόμενη μέρα λίγο καλύτερα από ό,τι ήταν η προηγούμενη – συχνά τόσο λίγο που δεν θα μπορείς να το μετρήσεις. Αλλά αν αθροίσεις όλες αυτές τις μικρές επενδύσεις χρόνου και προσπάθειας κατά τη διάρκεια της ζωής (σου), το αποτέλεσμα είναι τεράστιο και συγκλονίζει.
Ένα ακόμα σημαντικό μάθημα, αφορά τη σημασία της συνέπειας στον κανόνα του ανατοκισμού.
Είναι το εξής: Είναι πιο δύσκολο να αντισταθμίσεις μια απώλεια από ότι να πετύχεις ένα κέρδος. Σε απλά Ελληνικά, φαντάσου ότι έχεις $1, κάτι έκτακτο συμβαίνει και μένεις δυστυχώς με 50 λεπτά. Για να επιστρέψεις στο σημείο από όπου ξεκίνησες, πρέπει να διπλασιάσεις τα 50 λεπτά σου. Με άλλα λόγια πρέπει να πετύχεις μια τεράστια κατά 100% αύξηση για να καλύψεις μια μόλις κατά 50% μείωση.
Το ίδιο ακριβώς ισχύει σε τόσες πολλές πτυχές της ζωής πολύ πέρα από τα οικονομικά και την αποταμίευση. Σκέψου πόσο στραβά είναι καταδικασμένες να πάνε όλες αυτές οι ηρωικές προσπάθειες – για παράδειγμα, αν πας να σπάσεις ένα ρεκόρ στην προπόνηση το πιθανότερο είναι να καταλήξεις τραυματισμένος, αν σηκώσεις τα μανίκια για να τελειώσεις δουλειά 3 ημερών σε ένα απόγευμα θα μείνεις σίγουρα εξαντλημένος και αν προσπαθήσεις να χάσεις βάρος με ραγδαίο ρυθμό θα καταλήξεις αποδυναμωμένος. Σε κάθε περίπτωση η επιστροφή στο σημείο από όπου ξεκίνησες – υγιής, διαυγής, με ενέργεια – θα απαιτήσει πολύ περισσότερη προσπάθεια από την πρόοδο που δεν πέτυχες.
Με απλά λόγια, η προσέγγιση “ή όλα ή.. στο σπίτι σου”, καταλήγει συνήθως στο σπίτι σου με ένα μακρύ και επώδυνο ταξίδι επιστροφής.
Εδώ οι μικρές, συνεπείς προσπάθειες για μεγάλο χρονικό διάστημα, σχεδόν πάντα κερδίζουν τους επίδοξους ήρωες και καταλήγουν συχνά σε κάτι μεγάλο και σημαντικό. Υπάρχουν εξαιρέσεις σε αυτόν τον κανόνα; Φυσικά. Εάν είσαι στον τελικό των Ολυμπιακών αγώνων και αυτή η τελευταία σου προσπάθεια μπορεί να φέρει το μετάλλιο αλλά και έναν σοβαρό τραυματισμό, ίσως να αξίζει τον κόπο γιατί ίσως δε βρεθείς ποτέ ξανά σε αυτή τη θέση. Όμως αυτοί οι τύποι εξαιρέσεων αποδεικνύουν τον κανόνα.
Τα τρία μαθήματα των μικρών επενδύσεων.
Περιληπτικά λοιπόν, ο κανόνας του ανατοκισμού σε μαθαίνει ότι είναι σημαντικό να αντισταθείς στην παράλειψη μικρών καλών συνηθειών (ακόμα και μια φορά) ή στην αρχή μιας μικρής κακιάς. Και σου θυμίζει ότι δεν πρόκειται μόνο για τα κέρδη ή τις απώλειες που θα ζήσεις εκείνη τη συγκεκριμένη ημέρα. Πρόκειται για τα κέρδη και τις απώλειές σου συνολικά. Εξίσου σημαντικό, σε διδάσκει με τον πιο απλό τρόπο να αντισταθείς και στην ενστικτώδη επιθυμία για ηρωικές προσπάθειες. Εάν αποτύχεις, η προσωπική δουλειά που θα απαιτηθεί για να επιστρέψεις εκεί που άρχισες θα είναι πολύ περισσότερη από τα πιθανά κέρδη σου.
Το βαθύτερο μάθημα τσούζει λίγο.
Και είναι το εξής. Πρέπει να σταματήσεις να προσπαθείς να είσαι συνεχώς τέλειος στην απόδοση. Είναι παγίδα. Είναι αδύνατον. Αντί για αυτό να προσπαθείς να είσαι τέλειος στη συνέπεια. Είναι ο πιο λογικός και αξιόπιστος δρόμος για την προσωπική σου ανάπτυξη και την επίτευξη των στόχων σου. Το λέει άλλωστε και ο Warren Buffet.
Απόδοση βασισμένη στο A $300,000 Haircut and the Rule of Compounding Applied to All of Life από τον Brad Stulberg του The Growth Equation. Η μουσική είναι της αμερικάνικής rock band The Strokes.