Αντιμετώπισε τον άγνωστο που κοιμάται δίπλα σου σαν να γνωριστήκατε μόλις.
Νίκος Κακαβούλης
Θες να έχεις τα χέρια σου ελεύθερα; Άκουσέ το σε αφήγηση από τη Νανά Τσούμα.
Είμαι σε μια σχέση αρκετά χρόνια που όμως έχει αρχίσει να με κουράζει. Να χωρίσω δε θέλω, αλλά και ούτε να μείνω μπορώ. Τί προτείνεις;
– ΑΝΩΝΥΜΟΣ
Δεν υπάρχει τίποτα πιο συνηθισμένο.
Αφού έχεις ζήσει για πολύ καιρό με κάποιον άνθρωπο, αισθάνεσαι μια απίστευτη (αν και μυστική) βαρεμάρα. Όσο ενδιαφέρον και αν ήταν στην αρχή και όσο πετυχημένος παραμένει στο παρόν, δεν μπορεί παρά να βρίσκεσαι στη δυσάρεστη θέση να ξέρεις όλες του τις ιστορίες, να προβλέπεις όλες του τις αντιδράσεις, να τον έχεις δει από κάθε οπτική γωνία και να είσαι υποχρεωμένος να γελάς αμήχανα κάθε φορά που ακούς το ίδιο χιλιοειπωμένο ανέκδοτο.
Χωρίς κακή πρόθεση, τα μάτια σου παίζουν. Μπορεί να ερωτευτείς παράφορα κάποιον που είδες για δευτερόλεπτα στο μετρό ή στο Βασιλόπουλο και που κουβαλάει όλη τη γοητεία και το μυστήριο του αγνώστου. Στοιχειωμένος από αυτό το συναίσθημα, γίνεσαι ευέξαπτος και συχνά αχάριστος με το μόνο πρόσωπο που αποφάσισε να περάσει τη ζωή του μαζί σου.
Είναι κατανοητό να θες η αγάπη σου για κάποιον να είναι πάντα φρέσκια.
Είναι λάθος όμως να πιστεύεις ότι για να το πετύχεις αυτό, χρειάζεται να αναζητάς συνεχώς έναν ολοκαίνουργιο παρτενέρ του κουτιού. Έτσι, αναζητώντας συνεχώς το άλλο, χωρίς ηρεμία, χάνεις τη λυτρωτική πραγματικότητα: Ότι ο άνθρωπος που είναι δίπλα σου για τόσο καιρό, ίσως και για χρόνια, είναι στην πραγματικότητα ένας άγνωστος. Και παραδόξως αυτό συμβαίνει ακριβώς επειδή η οικειότητα και η κοινή σας ρουτίνα σε έχουν παραπλανήσει και πιστεύεις ότι τον ξέρεις από έξω κι ανακατωτά. Αυτά τα δυο σε αποτρέπουν από το να έχεις το μάτι του εξερευνητή με το οποίο θα κοίταζες έναν άγνωστο που μόλις έχεις γνωρίσει.
Παραδέξου το: είσαι πολύ προκατειλημμένος.
Πιστεύεις στα σοβαρά ότι ξέρεις τα πάντα για τον άλλο και αυτό είναι η χαριστική βολή για τη σχέση σου. Σε κάνει να αισθάνεσαι αδικημένος και ανεκπλήρωτος, όταν θα έπρεπε να είσαι περίεργος και καταγοητευμένος.
Στην αρχή μιας σχέσης δεν ξέρεις τίποτα για τον άλλον και αυτό – στα αλήθεια – βοηθά. Δεν έχεις επιλογή. Οφείλεις να μάθεις τα βασικά: για την οικογένειά του, για την εκπαίδευση και την καριέρα του, για τις φιλίες του και τα ταξίδια του, για τα γούστα και τις συνήθειές του.
Αλλά ξαφνικά και αναπάντεχα σταματάς να ρωτάς. Νιώθεις καλυμμένος. Πιστεύεις ότι είναι δυνατόν να καταλάβεις κάποιον σε βάθος μετά από μόλις λίγους μήνες συζητήσεων. Και αρχίζεις να περιστρέφεις τη σχέση σας γύρω από την καθημερινότητα, τις ειδήσεις της ημέρας, τα τελευταία νέα από τη δουλειά ή το πότε θα έρθει ο ηλεκτρολόγος να κοιτάξει το θερμοσίφωνα που τρέχει.
Συναισθηματικές πρώτες βοήθειες.
Ιστορίες που εμπνέουν και παρακινούν για όταν είσαι μπροστά σε (ηθικά) διλήμματα. Κάθε εβδομάδα στο email σου. Σαν να είχες έρθει στη ζωή με manual.
Δεν περιμένεις πια μεγάλες ανακαλύψεις και δεν είσαι διατεθειμένος να τις κυνηγήσεις.
Η ημιμάθειά σου είναι η δικαιολογία για να μην ρωτάς πολλά πολλά. Δεν του δίνεις ούτε το ελαφρυντικό που βαθιά μέσα σου γνωρίζεις: Ότι ποτέ δεν τελειώνει το ταξίδι για την ανακάλυψη του άλλου, ότι μόνο ελάχιστα κομμάτια του ψυχισμού αποκαλύπτονται στη λογική μας και ότι μπορεί να εξερευνάς το υποσυνείδητό σου για χρόνια χωρίς να αγγίξεις ούτε ένα μικρό κομματάκι του. Μπερδεύεις το ότι βλέπεις τον άλλο κάθε μέρα με το ότι καταλαβαίνεις την ψυχή του.
Αυτός ο σνομπισμός στην πολυπλοκότητα του συντρόφου σου αντανακλά μια γενικότερη κακομαθημένη αντίληψη του κόσμου γύρω σου. Η ίδια έλλειψη περιέργειας ισχύει και για τη χώρα, την πόλη ή το ίδιο το σπίτι σου. Και σε αυτές τις περιπτώσεις βλέπεις μόνο το πεζό και το άχαρο, ενώ ποθείς το ξένο και το εξωτικό.
Ένα αντίβαρο σε αυτήν την αχαριστία είναι ένα είδος τέχνης.
Είναι φτιαγμένο για να σε παρακινεί με τον τρόπο του να αρχίσεις να παρατηρείς και τις πιο παραμελημένες πτυχές της καθημερινότητας. Καλλιτέχνες ανά τους αιώνες, πραγματικές ιδιοφυίες, κατεύθυναν τα ταλέντα τους προς αυτή την κατεύθυνση. Παρά το ότι σιχαίνεσαι τα κλισέ, πρέπει να παραδεχτείς ότι δεν υπάρχει πιο πετυχημένη αναλογία από την παράκλησή τους “να παρατηρήσεις το φαντασμαγορικό φως στην κορφή ενός δέντρου ή την κομψότητα του νερού που ξεβράζεται στην ακτή“. Κοινοτοπίες; Όπως και να έχει, σε προσκαλούν να παρατηρήσεις ξανά ό,τι νομίζεις πως έχεις ήδη δει με την περιέργεια ενός όντος από έναν άλλο πλανήτη.
Σε αυτό το πνεύμα αξίζει να αντιμετωπίσεις τον σύντροφό σου σαν ένα εξωγήινο αντικείμενο που αξίζει την εκτίμηση και το θαυμασμό σου. Μπορείς να ξεκινήσεις με ένα ραντεβού (θυμάσαι άραγε πως ήταν στην αρχή;) και να του μιλήσεις σαν να μην ξέρεις τίποτα για αυτόν – που εδώ που τα λέμε είναι αλήθεια.
Δεν θα ξεμείνεις από ιδέες.
Κάθε θέμα που άγγιξες επιφανειακά, επειδή δεν είχες την υπομονή να συζητήσεις (ή ήσουν σίγουρος ότι ήξερες την απάντηση), είναι στο τραπέζι. Πως ήταν η σχέση με τον πατέρα του; Τον καταλάβαιναν οι γονείς του; Ήταν παρεξηγημένος σαν παιδί; Στο κυρίως πιάτο μπορείς να στρέψεις την προσοχή στην καριέρα του. Τι του δίνει δύναμη να συνεχίσει; Που αισθάνεται ανασφαλής; Ποια είναι τα δυνατά του σημεία;
Μπορείς ακόμα και να συζητήσεις τα όνειρα και τις ελπίδες του. Τι είναι αυτό που ακόμα τον συγκινεί; Για ποιο πράγμα λυπάται που δεν πέτυχε; Τι ελπίζει για το μέλλον; Ποιο είναι, για αυτόν, το νόημα της ζωής; Και στο τέλος της βραδιάς μπορείς να περάσεις στα πιο ιδιωτικά, ακόμα και αν έχεις κοιμηθεί εκατοντάδες φορές μαζί του. Που του αρέσει να τον ακουμπάνε; Ποιες είναι οι φαντασιώσεις του; Μπορεί με αυτό τον τρόπο να εγκαταλείψεις επιτέλους τις ανεπαρκείς αντιλήψεις για μια πραγματικότητα που μόλις έχεις αρχίσει να ξεφλουδίζεις.
Το καλύτερο; Δεν χρειάζεται να κάνεις αυτή την άσκηση μια φορά.
Αξίζει να γίνει μέρος μιας καθημερινότητας που θα σου θυμίζει πως είναι ύβρις να πιστεύεις ότι ξέρεις τόσο καλά τον άλλο ώστε να μην χρειάζεται ποτέ ξανά να τον μελετήσεις.
Με αυτές τις τεχνικές θα αναγνωρίσεις κάτι τρομακτικό. Ταυτόχρονα όμως και κάτι που είναι βαθιά ανακουφιστικό. Ότι δεν χρειάζεται να ψάξεις εκεί έξω για να βρεις κάποιον καινούργιο που θα αναστήσει τον τόσο απαραίτητο ενθουσιασμό σου.
Δεν χρειάζεται να μάθεις να βλέπεις συνέχεια νέους ανθρώπους με τα ίδια κακομαθημένα μάτια, αλλά αρκεί να δεις τους ίδιους ανθρώπους και τον κόσμο γύρω σου με μια φρέσκια ματιά – και ειδικά τον άγνωστο που κοιμάται δίπλα σου.
Απόδοση βασισμένη στο δοκίμιο του The Book of Life, The Stranger You Live With. Η μουσική είναι ένα κομμάτι από το πιο πρόσφατο album των Μεξικάνων Rey Pila.